piše:
Slobodan Vasković
Nakon
privredne kataklizme koju je u Republici Srpskoj izazvala afera “Birač”, na
pomolu je novi udar na ovaj entitet, koji će, ako se zaista i ostvari, imati
nesagledive i nepopravljive posledice.
Ruski
naftni gigant “Gasprom” namjerava da kupi kompletnu naftnu industriju Republike
Srpske, u koju spadaju rafinerije u Brodu i Modriči, “Nestro petrol”, kao i firma
“Optima”.
Vlasnici
onoga što se nekada zvalo NI Republike Srpske su Rusi i jedino se zna da dio
akcija drži tamošnja državna kompanija “Zarubežnjeft”, dok je do današnjeg dana
ostalo nepoznato ko stoji iza firme “NjefteGazInkor”, koja je većinski vlasnik
pomenutih preduzeća.
Prema
pouzdanim informacijama, pregovori o prodaji već uveliko teku, a “Gasprom” će,
ukoliko bude postignut poslovni dogovor, zatvoriti rafinerije u Brodu i Modriči,
zbog njihove neisplativosti.
Nekoliko
je posrednih, ali veoma značajnih događaja koji ukazuju da je cijeli ovaj posao
već u fazi realizacije. Prije svega, firma “Optima”, koja je srce i mozak
poslova sa naftom u RS, seli se u Sarajevo.
Indikativno
je i to što je obim poslovanja “Optime” prepolovljen – u septembru je bio duplo
manji nego što je bio u avgustu. Trend smanjenja obima poslovanja nastavljen je
i u oktobru i značajno je manji u odnosu na septembar.
Razlog
za ovo leži u činjenici da firma “Optima” već dva mjeseca nije dobila nijedan
kredit u ruskim bankama za kupovinu sirove nafte. Prema informacijama iz
Rafinerije Brod, obim poslovanja će biti sveden na cca 20 hiljada tona
mjesečno, što čini tek 25 posto od donedavnog maksimuma proizvodnje u
Rafineriji.
Da
je veliki poslovni dogovor u pitanju potvrđuje i podatak da se odustalo od
novih investicija u Rafineriji, koje su najavljivane.
“Gasprom”
jedino interesuje distributivna mreža i to je segment koji neće gasiti.
Rafinerija
u Brodu im nije potrebna zato što Rafinerija u Pančevu, koja je najmodernija u
regiji, svojom proizvodnjom može zadovoljiti kompletan ovaj prostor, sve do
Slovenije.
Što
se tiče Rafinerije ulja Modroča i njen rad je, kako stvari stoje, zapečaćen,
jer je počela rekonstrukcija iste takve Rafinerije u Novom Sadu, u čiju
modernizaciju će Naftna industrija Srbije uložiti 100 miliona dolara. Ovo
ulaganje prije dva dana potvrdio je Kiril Kravčeno, generalni direktor NIS-a.
“NIS
planira da u modernizovanoj Rafinerije nafte u Novom Sadu proizvodi visoko
kvalitetna bazna ulja, od kojih će značajna količina biti namijenjena izvozu”,
rekao je Kravčenko, istakavši da će kapacitet rafinerije biti 180.000 tona
godišnje.
Zahvaljujuci
tom ulaganju, rekao je on, rafinerijski pogoni biće spaseni, a novosadska
rafinerija baznih ulja biće jedinstvena u ovom dijelu Evrope.
Rafinerije sa takvim proizvodnim programom maziva su rijetkost u svijetu i slična postoji samo u Švedskoj, dodao je Kravčenko.
Rafinerije sa takvim proizvodnim programom maziva su rijetkost u svijetu i slična postoji samo u Švedskoj, dodao je Kravčenko.
Većinski
vlasnik NIS-a je “Gasprom”.
NIS
ima svoju firmu kćerku i u BiH, čije je sjedište donedavno bilo u Banjaluci.
Međutim, ova firma je napustila Banjaluku i svoje predstavništvo otvorila u
Sarajevu.
U
rafineriju u Brodu prije dva dana stiglo je novo rukovodstvo, dok je u “Nestro petrolu”
uprava promijenjena prije par mjeseci. Pojedini uposlenici “Optime” već traže
novi posao, jer smatraju da sve ovo što se dešava nije ništa drugo do priprema
za zatvaranje firme.
Kupci
Naftne industrije RS nikada nisu izmirili 140 miliona maraka obaveza prema
budžetu RS, tako da njihov dug, sa kamatama, na današnji dan iznosi cca 250
miliona maraka. Te pare RS, po svemu sudeći, nikada neće ni vidjeti, kao ni
naftu iz Dodikovih bušotina.
Najstrašnije
od svega je to što će, ako se realizuje ovaj plan (a po svemu sudeći hoće),
biti uništena dva grada – Brod i Modriča.
