Piše:
Slobodan Vasković
Gavrilo
Bobar preminuo je 30. septembra u 59. godini života. Iznenada. Uslijedile su
salve epiteta Pokojniku, koji su sezali od “izvanredan čovjek do vrhunski privrednik
i menadžer”.
Dva
mjeseca kasnije, u postmortem igri “O Pokojniku sve najbolje”, pokazalo se da
je dio koji se odnosi na privredu i menadžment bio cinizam.
Dva
mjeseca nakon Bobarove smrti i njegova grupacija firmi “Bobar” umire. I to
javno i na mukama. I niko i ne pokušava da je spase.
Svi
kao da jedva čekaju da se agonija grupe “Bobar” što prije završi.
Firme
hoće brzo propasti, do Nove 2015. Nijedna više neće raditi, ali agonija će se
nastaviti - i radnika i povjerilaca i dužnika.
Krenulo
je sa “Bobar bankom”, nastavilo sa “Bobar osiguranjem”, čija propast je otkrila
i kataklizmu “Bobar Autosemberije”. Nastaviće se…
Da
li je moguće da su sve te firme satrule u samo dva mjeseca nakon smrti svog
osnivača? Nije moguće, što znači da su bile trule i za vrijeme njegovog života.
Većina
ih je bila trula i kada su tek osnovane. Nije tu bilo ni “b” od biznisa; Sve se zasnivalo na bliskosti
vlasti.
Bobar
vjerovatno jeste bio dobar čovjek (nisam ga poznavao, pa vjerujem da je takav
bio), ali je bio nikakav biznismen.
Paradoks
je da njegove firme ne bi bolje prošle ni da je bio odličan biznismen. Iz
prostog razloga što Bobar nije upravljao svojim firmama, već je to činio
Milorad Dodik. Bar kada su najkrupniji poslovi i najveće pare u pitanju. Siću
je Dodik prepuštao Bobaru.
“Bobar
kompanije” opstajale su zbog Gavrilove bliskosti Dodiku, Režimu i Budžetu. Kada
je Bobar preminuo, umrla je i ta bliskost, jer nije ostavio naslednika bliskog
vlasti.
Takva
situacija značila je samo jedno – sigurnu propast kompletne grupacije.
I
Bobar, kao i najveći broj drugih “uspješnih” privrednika u RS dobro je poslovao
dok je bilo para od prodaje “Telekoma”. Kada je tih novaca nestalo, sva ta
“Jaranska ekonomija” otišla je dođavola.
Režim
nikada ne priznaje svoje greške, pa tako nije prije četiri/pet godina htio da
prizna da je “Bobar grupacija” mrtvo slovo na papiru, koje košta stotine
miliona.
Održavali
su teško bolesne firme infuzijama iz Javnih preduzeća: na jednu cijev su
infuziju davali, na drugu je izvlačili!
Bobar
grupacija je godinama bila privredni Zombi-živi leš, preko kojeg su se prale i
izvlačile pare. Koliko je to stotina miliona maraka bilo, najvjerovatnije
nikada nećemo saznati. Ali znamo da je proglašenje Zombija stvarnim Lešom Republiku
Srpsku koštalo 160 miliona KM samo u “Bobar banci”. Tek se očekuju računi iz
propale osiguravajuće kuće, “Bobar Autosemberije” i drugih kula od karata iz “Bobar
grupacije”.
Radnike
tih firmi niko i ne pominje. Ni njihove porodice. Oni su kolateral Dodikove
“Jaranske ekonomije”, od koje se Republika Srpska neće oporaviti za deceniju.
Da
li je Bobar mogao reagovati na “ekonomiju Diktiranu odozgo”? Jeste, ali bi
istog trenutka završio poslovnu karijeru i bio bačen na deponiju.
Iz
Kola u koje se on uhvatio ne izlaziš ni kada umreš. Najbolji je primjer za to
upravo pokojni Bobar. Koji će biti optužen za sve, iako je on tek jedan od
krivaca za nevjerovano visoke gubitke njegove grupacije. Koji su, najvećim
dijelom, posledica davanja kredita bez adekvatnog osiguranja Dodikovim
prijateljima. Koji te kredite nisu otplaćivali. Niti će.
Bačene
pare. Nakon Jednog telefonskog poziva, koji Bobar nije mogao odbiti. Pa još
Jednog, pa još Jednog, pa još Jednog… Tako to funkcioniše.
Nije
“Bobar grupacija” jedina takva, dapače.
Većina
tajkuna i tajkunskih firmi ustrojeno je po “Bobar matrici”.
Propali
su već “Niskogradnja” Ljube Ćubića, koja se održava na aparatima; “Binis beton”
Borka Radinkovića; I GP “Krajina” se ljulja, “Kaldera” je prošlost, “Farmland”
je gotov, uprkos višekratnom
unovčavanju mrtvih i zaraženih goveda; PD Semberija je mrtva, sve Nove
Romanije, Nova Borja, Novi Aerodromi, Novoteksi, “Tesle” su upokojeni (Kad smo
već kod “Tesle”, gdje se djedoše oni “proizvedeni” elektroautomobili, kojima su
se trebali voziti poštari “Pošta Srpske” i “Pošta Njemačke”?!). Odstrijelili su i Vučka na Jahorini.
Propala je i Banka Srpske, nekadašnja Balkan investment Banka, Birač (gubitak milijardu KM), zdravstvo, školstvo… Voćari su satrulili. Urnisane su Rafinerije Brod i Modriča, fabrika cijevi Derventa (samo ove dvije firme gubitak oko milijardu KM)....
Sve navedene projekte lično je osmislio Dodik, lično je njima
upravljao Dodik, lično ih je on i srušio.
Da li je moglo drugačije?
Nije, jer vlast koja proglašava stečaj kao vrhunski privredni
projekat (slučaj Novoteks) i kritikuje menadžere da nisu sposobni, zato što nisu
uspjeli podići kredit za plate (slučaj bolnice Kasindo), nije sposobna da sačuva bilo
šta i sposobna je da uništi sve.
Bobarova prerana smrt nije pokazala samo trulež njegovih
firmi. Ona je na najtragičniji mogući način oslikala svu trulež Režima.
I
da ne zaboravim: Propao je i “Grand trade” Mileta Radišića, sa čije poslovne
zgrade otpadaju stakla, i na kojoj se ništa ne radi. Oteta zemlja, pare
potrošene, sve stoji.
Vizija
Milorada Dodika doživjela je slom u “Picinom parku”. Koje li simbolike.
