Piše:
Dragan Čavić
Prošla
je godina od javnog objavljivanja problema u BIB-u, mada su državni organi (čitaj Agencija za bankarstvo RS - ABRS) za ove probleme
znali mnogo duže.
Tada
su, zahvaljujući prije svega mom pisanju,
na površinu isplivale mnoge kriminalne radnje u ovoj finansijskoj kući.
U
međuvremenu je Banka postala 100% vlasništvo Republike Srpske.
Tada
je ostvaren gubitak tačno u visini kapitala, koji je u to vrijeme bio u
litvanskim rukama, odnosno u vlasništvu finansijskog tajkuna svjetskog formata Vladimira
Romanova (preko povezanih firmi).
Već
samo iskazivanje gubitka u visini kapitala je simptomatično, posebno imajući u
vidu da su sva revizorska mišljenja i ranije objavljen članak (na linku)
ukazivala na ogromne propuste u rezervisanjima i da je tada gubitak trebao
iznositi minimalno 60 miliona KM, za koliki iznos je Romanov oštetio deponente
Banke.
Tada
je izvršena dokapitalizacija Banke, a ministar finansija Zoran Tegeltija
doslovno je natjerao čelnike IRB RS i Garantnog Fonda RS da izvrše navedenu tu
transakciju, ostavljajući njima da pravdavaju ovaj potez; unaprijed osuđen na
neuspjeh.
Vrijeme
je da se izvrši analiza upliva države i, prije svega, ministra Tegeltije na
poslovanje Banke.
Tegeltija
je taj koji je uticao na formiranje nove rukovodne garniture koja je, vidjećemo,
nastavila katastrofalno rukovođenje banke.
Banka
je nesmotreno promijenila i ime u Banku Srpske i na taj način ukaljala državno
ime za koje su mnogi položili život u proteklom otadžbinskom ratu. Ukaljala zbog
srljanja u nove, gotovo bezizlazne, gubitke za koje više nema mogućnosti
nadoknade, jer je ova vlast ukrala što se ukrasti dalo ali, Bogami, i čineći
kriminalne radnje.
Nova
rukovodna garnitura se ponaša kao i prethodna, litvanska, i nastavlja sa
friziranjem finansijskih rezultata. Nažalost, nisu istoga kalibra kao Litvanci
koji su uspjevali friziranjem iskazati čak i dobitak; oni su ga frizirali (za
2013.godinu) iskazujući gubitak u iznosu od 13,6 milona KM, a trebao je biti i
veći. O ovome svjedoči i revizorski izvještaj, ne baš renomirane revizorske
kuće, sa uzdržanim mišljenjem. Zamislite šta bi bilo kada bi ih revidirala kuća
poput Deloitte, KPMG…
Da
napomenem da je ovakvo mišljenje revizorske kuće katastrofalno po Banku, jer na
taj način niko normalan od deponenata neće svoj novac držati kod te ustanove
banke, pa tako ni javna preduzeća, jer bi poslije odgovorna lica u ovim
preduzećima mogla krivično odgovarati zbog nerazumnog raspolaganja povjerenim
im sredstvima.
Prema
bilansima na dan 31.12.2013. godine, Banka je nastavila sa padom obima
poslovanja na šta ukazuje i podatak da je ostvarila 12,3 miliona KM prihoda od
kamata, što je za 6 miliona KM manje u odnosu na prethodni period finansijskog
izvještavanja, kao i da je kreditna aktiva (dati krediti) iznosila 132,7
miliona KM, za raziku od 2012.godine kada je iznosila 173 miliona KM. (Ovi
podaci govore da je sadašnja vlast nastavila katastrofalno rukovođenje Bankom,
kao što je to slučaj i sa ranije preuzetim privrednim društvima poput Nova
Borja, Nova Romanija, i desetina sličnih).
Stavka
koja bi bitno uticala na iskazivanje većeg gubitka jeste - rezervisanja za
problematičnu kreditnu aktivu, koja su krajem 2013.godine iznosila 26,6 miliona
KM. Međutim, ova rezervisanja su smanjena i knjiženi su prihodi od ukidanja
rezervisanja u iznosu od 16 miliona KM (znači za ovaj iznos su smanjena
prethodno iskazana rezervisanja, kako bi se fiktivno poboljšao neto rezultat
Banke i smanjio gubitak).
Upravo
na te stavke revizor iskazuje ozbiljne
zamjerke. Tako, na primjer, ukazuje da je „Banka u izvještajnom periodu 2013.
godine izvršila isknjižavanje ispravke vrijednosti u iznosu od 5.574.000 KM, formirane po osnovu potraživanja za
isplaćenu garanciju u ranijem periodu. Isknjižavanje ispravke vrijednosti
iskazano je u korist prihoda od ukidanja neiskorištenih rezervisanja. Revizori
se nisu mogli uvjeriti na koji način i na osnovu čega su knjiženi prihodi po
ovom osnovu, što upućuje da su precijenjeni prihodi za 2013. godinu, a
podcijenjeni rashodi na dan 31.12.2O13. godine (za 5.574.000 KM)”.
Ovo
znači da je gubitak trebao minimalno iznositi više od 21 milion KM.
Inače,
spomenuta sporna garancija je izdata po nalogu offshore kompanije “Viewside Markets Inc.”, a korisnik garancije je
“AB Kauno tiekimas Filialas” iz Litvanije.
Prema
pisanju Glasa Srpske iz 2012. godine, istraživanja su otkrila da je BIB taj
novac vodila kao obaveze prema Ukio banci iz Litvanije, a potražuje ga od firme
“Viewside Markets Inc.”.
Na
osnovu ukidanja rezervisanja proizilazi da su sredstva za isplaćenu garanciju
do kraja godine naplaćena od kompanije “Viewside Markets Inc.”, međutim u to se
revizori nisu mogli uvjeriti analizirajući dokumentaciju i knjiženja u Banci.
Bitno
je takođe napomenuti da je preduzeće “Alumina” iz Zvornika akcionar “Viewside
Markets Inc.” postala u julu 2008. godine, dok je kompanijom upravljao
“Multihold Limited”- offshore
kompanija registrovana na Bahamima, a koja upravlja sa nekoliko stotina drugih offshore kompanija.
Više
od 70% ukupnog izvoza “Alumine” u toku 2010. i 2011. godine otišlo je firmama
“Viewside Markets Inc.” i “AB Kauno tiekimas Filialas”.
Sve
ovo govori o tijesnoj vezi ovih kompanija i razrađenoj mreži offshore kompanija preko kojih se
izvlačio ogroman novac iz Republike Srpske, a sve pred očima Agencije za
bankarstvo i aktuelne vlasti na čelu sa SNSD-om i Miloradom Dodikom.
Pored
toga revizor ponovo (kao i u prethodnim revizorskim izvještajima) nije bio u
mogućnosti da se uvjeri u adekvatnost iznosa rezervisanja za potencijalne
gubitke u skladu sa Odlukom Agencije za bankarstvo RS o minimalnim standardima
za upravljanje kapitalom banaka. Zatim, utvrđeno
je da je Banka izvršila reprogram pojedinih plasmana u značajnom iznosu, ali
isti nisu klasifikovani sa važećom regulativom Agencije za bankarstvo; nije se mogao
uvjeriti u objektivan obračun ispravke (otpisa) za procijenjenu naplativost
kredita (ukupno plasiranih kredita oko 147 miliona KM, što predstavlja zbir datih kredita od 132,7 miliona i
dospjelih kredita, to jest plasmana 14,2 miliona KM).
Nezavisni revizor je uočio veći broj kreditnih plasmana
koji trebaju da se klasifikuju u nižu,
ali ih Banka, na osnovu subjektivnih činjenica, klasifikuje u višu kategoriju,
odnosno opet se fingiraju troškovi rezervisanja da bi gubitak bio manji (još jedan veliki šamar
Agenciji koja i dalje ne radi svoj posao).
Uglavnom, opet se dešavaju iste stvari kao i kada su na čelu Banke
bili Litvanci; lažiraju se poslovni rezultati kako bi kriminal ogromnih
razmjera ostao skriven od očiju javnosti.
Ove primjedbe revizor nije kvantifikovao, odnosno naveo tačnu
cifru za koju bi se trebao korigovati rezultat poslovanja, mada bi gubitak po
ovim primjedbama, nema sumnje, bio znatno, znatno veći.
Ako Banka ima ukupne kreditne aktive, što dospjele, što nedospjele,
blizu 150 miliona KM i ako se zna da je najveći dio
toga odobren fantomskim firmama, bez ikakvog koleterala, male su šanse da će
nešto od toga iznosa biti naplaćeno.
Uprava Banke nastoji fingirati ovaj rezultat u cilju smanjenja
iznosa potrebne dokapitalizacije, jer, da naglasim, Banka će i ove godine
morati da izvrši dokapitalizaciju u iznosu, otprilike, koliki je i gubitak.
Znači i ove godine će Država morati da upumpa u ovu Banku 12-13 milona KM.
Pa će, vjerovatno, tako i naredne, i sve tako dok se ne ispegla
ovaj ogromni gubitak.
Može se dakle računati da će u narednih nekoliko godina Država
morati upumpavati na desetine milona KM kako bi pokrila ogromne gubitke i, prije
svega, kriminal Litvanaca, rađen u sprezi sa ovdašnjom vlasti na čijem je čelu
Milorad Dodik.
Bankom
iz sjenke rukovodi Zoran Tegeltija preko Borisa Kneževića (nominalno, on je
izvršni director, a generalni direktor Zdravko Trivunčić ga bezpogovorno
sluša).
Knežević
se, po ugledu na čelnike SNSD, osiono ponaša i prema radnicima u Banci vršeći mobing
nad istima i u većoj mjeri nego što su to radili Litvanci. Samo da napomenem da
je Knežević ranije otjeran iz Unicredit banke.
O
osionosti dovoljno govori činjenica da sadašnja
Uprava Banke odbija da isplati depozit javnih preduzeća ili ga prebaci na drugu
banku kada ta preduzeće to zatraže. Potom se obraćaju Tegeltiji tražeći od
njega da kazni neposlušnike koji se uopšte usuđuju pomisliti da premještaju
depozite na druge banke.
I na kraju pitanje koje obavezno slijedi: zašto se sve ovo
dešava sa Balkan investment bankom i Fabrikom glinice Birač, odnosno sa firmama
Litvanske UKIO grupe u vlasništvu Vladimira Romanova, poslije saznanja o
ogromnom lopovluku u režiji predstavnika iz Litvanije i njihovih saučesnika u
Republici Srpskoj?
Zašto tako sporo traje policijska istraga, a posebno zašto se
sve Dodikove vlade redom utrkuju da u što većoj mjeri saniraju lopovluke
Litvanaca?
Možda se odgovor može tražiti i u sledećim činjenicama.
Novac
grupacije firmi Fabrike glinice Birač i Balkan investment banke u Republici
Srpskoj, pod kapom međunarodnog tajkuna Vladimira Romanova, uplaćivan je na ime
sponzorisanja privatnog košarkaškog kluba “Igokea” u vlasništvu porodice Dodik,
a u kolikom ukupnom iznosu može se samo nagađati.
Iz
same te činjenice ne mora se nagađati da između Dodika i Romanova postoji jaka
interesna veza.
Prema
izvještaju Poreske uprave Republike Srpske ne treba nagađati, već se pouzdano
zna da Fabrika glinice Birač a.d. u stečaju duguje za neplaćene poreze i
doprinose budžetu RS 34.249.442,30 KM, a “Balkal”, druga firma u vlasništvu
Romanova, (koja je takođe u stečaju), dodatnih 11.345.807,48 KM, što ukupno
iznosi gotovo 46 miliona KM otetih budžetu Republike Srpske od strane Dodikovog
prijatelja Romanova.
Ko
se može sjetiti da je od izbijanja afere “Birač i Balkan investment banka”,
Milorad Dodik barem jednom Vladimira Romanova okvalifikovao lopovom ili
drugačijim sličnim nazivom, kako samo on zna okvalifikovati ljude kada govori o
svojim političkim protivnicima?
