piše:
Slobodan Vasković
Ministarstvo
unutrašnjih poslova Republike Srpske već godinama dezinformiše javnost saopštavajući
netačne i frizirane podatke o broju izvršenih krivičnih djela, broju razriješenih
krivičnih djela..., prikazujući stanje u toj oblasti onako kako je to
odgovaralo onima koji su te informacije prezentovali. Gore od toga je što su i u
MUP RS potpuno dezinformisani po ovim pitanje.
Uz
to, analitika u MUP RS ne postoji, potpuno je devastirana, funkcioniše
paralelan analitički sistem, koji je jalov i bez rezultata, te ovu instituciju
čini neefikasnom i nepreciznom, što za posledicu ima da se rad policijskih
službenika potpuno pogrešno usmjerava, “tj. da policijski službenici nisu na
mjestima gdje je to potrebno”.
Ovakvi
zaključci izvedeni su u brojnim internim dokumentima MUP-a RS, odnosno
istragama koje su sprovedene na osnovu informacija o friziranju podataka.
Na
osnovu tih dokumenata (koji su u mom posjedu) i zaključaka naglašenih u njima,
uputio sam dopis MUP-u RS sa pitanjem da li je i kada ta institucija prestala
sa navedenom praksom (vidi dodatak tekstu). Umjesto jasnih odgovora, iz MUP-a
RS uslijedilo je negiranje i etiketiranje, što bi valjda trebalo da bude vruća
pljuska potpisniku ovih redova.
“U
vezi sa Vašim upitom koji se odnosi na navodno ‘friziranje’ podataka o
krivičnim djelima u Republici Srpskoj i radom analitike uopšte u Ministarstvu
unutrašnjih poslova, želimo da kažemo da su Vaše tvrdnje neutemljene, paušalne
i tendenciozne. Ministarstvo unutrašnjih poslova sačinjava isključivo
vjerodostojne analitičke izvještaje na osnovu tačnih i provjerljivih podataka.
Napominjemo da Ministarstvo od svog osnivanja nadležnim subjektima i javnosti stavlja na uvid veći broj
analitičkih izvještaja na čiji sadržaj i metodologiju izrade nije bilo
primjedbi”, odgovoreno mi je iz pres službe MUP-a RS.
Njihov
odgovor notorni je dokaz da je ta institucija nastavila sa obmanjivanjem
javnosti, friziranjem podataka i dezorganizacijom posla, premda su upravo njeni
organi utvrdili te devijantne pojave.
Jedine
tvrdnje koje su neutemljene, paušalne i tendenciozne jesu one iz MUP-a RS da su
moje “tvrdnje neutemljene, paušalne i tendenciozne” i da MUP RS “sačinjava
isključivo vjerodostojne analitičke izvještaje na osnovu tačnih i provjerljivih
podataka”. Idemo redom.
Zoran
Mandić, načelnik Uprave kriminalističke policije MUP RS (treći čovjek u
hijerarhiji), uputio je 18.04.2012. godine vrlo važan dopis (broj-02/5-8237/12)
Direktoru policije Gojku Vasiću, kao i svim Centrima javne bezbjednosti i svim
Policijskim stanicama, u kojem ih obavještava o friziranju podataka.
“U
poslednje vrijeme primjećena je praksa da se stvarno stanje izvršenih krivičnih
djela drastično razlikuje od onoga koje je prikazano u analitičkim izvještajima
i koje je prezentovano MUP RS u sjedištu. Na primjer, krivična djela se dogode
u mjesecu januaru, a analitički se prikazuju za mjesec februar (prikazuju se
analitički kada se podnese izvještaj o počinjenom krivičnom djelu), zatim
prijavi se krivično djelo krađe, a oštećeni odustane od krivičnog gonjenja,
takvi događaji se uopšte ne evidentiraju u analitičkim izvještajima i slično.
Analitika
se vodi kako bi se mogla planirati služba i usmjeravati aktivnost policijskih
službenika na ona mjesta i u ono vrijeme kada se dešavaju bezbjednosnbo
interesantni događaji. Evidentiranjem, kako je navedeno u gornjim primjerima,
gubi se svaki smisao i ako se analiziranje i procjenjivanje vrši na osnovu
ovakvih pokazatelja, može se konstatovati da se rad policijskih službenika
usmjerava pogrešno, to jest da policijski službenici nisu na mjestima i u
vrijeme gdje je to potrebno”, navodi Mandić u svom dopisu.
Mandić
je stvari ublažio, jer se to friziranje nije dešavalo “u posljednje vrijeme”
kako je tvrdio, već godinama unatrag, o čemu postoje dokumenti u MUP-u RS, od
kojih je jedan dio u mom posjedu.
Njegov
dopis čvrsto potvrđuje navode o tome da MUP RS frizira izvještaje i daje lažnu
sliku o broju počinjenih i riješenih krivičnih djela, ali je, iz odgovora koji
su mi upućeni iz te institucije, očito da su najodgovorniji ljudi u njoj
nastavili da se, uprkos ovim veoma ozbiljnim i krajnje upozoravajućim podacima,
ponašaju “neutemeljeno, paušalno i tendenciozno”.
Mandić
dopis nije sastavio na osnovu rekla-kazala priča, već istrage koju su krajem
februara 2012. godine proveli Dragan Ćibić i Zlatan Mitić. Istraga je naložena
nakon što je jedan uposlenik MUP-a RS, koji se nalazio na poziciji analitičara
u CJB Bijeljina (poznato mi je ime, ali ga ne objavljujem iz razumljivih
razloga), uputio centrali opširnu analizu o brojnim lošim pojavama u tom Centru
(ista situacija je i u drugim CJB), ukazujući na nevjerovante propuste
nadležnih, koji su, trčeći za što “boljim” rezultatom potpuno ugrozili
funkcionisanje i efikasnost MUP RS.
Tokom
istrage utvrđene su gotovo nevjerovatne stvari: u analitičkom izvještaju PS
Bijeljina evidentirane su samo dvije krađe u čitavom januaru, “a uvidom u
dnevnik događaja utvrđeno je da je evidentirano 11 takvih krivičnih djela”.
Zvuči
nevjerovatno, ali su odgovorni iz CJB Bijeljina zvanično tvrdili da su tokom
januara 2012. u ovom gradu koji ima cca 130 hiljada stanovnika počinjene samo
dvije krađe. Jedan dio krivičnih djela počinjenih u januaru, oni su prikazali u
februaru, a neke i kasnije.
Ista
situacija je i u drugim Policijskim stanicama koje pripadaju tom CJB, a njihova
prikazana “efikasnost” ne može se vidjeti čak ni u holivudskim filmovima
najgore produkcije.
“Napominjemo
da se procenat rasvijetljenosti krivičnih djela krađa po NN izvršiocu u januaru
mjesecu kreće od 61,9% u CJB Doboj, pa do 100% u CJB Istočno Sarajevo što su
zapanjujući rezultati, naravno ako su tačni”, navode u svom Izvještaju Ćibić i
Mitić.
Naravno
da nisu tačni, ali je tačno da su frizirani.
“Otvara
se mogućnost manipulacije podacima kalkulisanjem, prebacivanjem krivičnih djela
iz mjeseca u mjesec i pravljenja stanja onakvog kakvo odgovara onome ko
izvještaj sačinjava, a mogućnost prikrivanja krivičnih djela je takođe moguća”,
konstatovali su Ćibić i Mitić u svom izvještaju.
Sada
se postavlja pitanje koliko je krivičnih djela MUP RS “izgubio” ovakvim
pristupom, odnosno da li je ovaj način evidentiranja svjesno odabran kako bi se
prikrila krivična djela “odabranih” članova ovog društva?!
Ćibić
i Mitić još konastatuju da se zbog ovakvih lažnih izvještaja “policija
usmjerava pogrešno i nije na mjestima gdje bi trebala biti”.
Uz
sve rečeno, poseban problem predstavlja činjenica da je u MUP-u RS analitika
potpuno uništena, skrajnuta na apsolutnu marginu, a da se njom paušalno bave i
Kurta i Murta. Iz MUP-a RS tvrde suprotno.
“MUP
RS cijelo vrijeme u svom organizacionom sastavu ima specijalizovane
organizacione jedinice analitike, koje su glavni nosioci aktivnosti analize
i izvještavanja o radu Ministarstva.
Pristup
kvalitetnim bazama podataka (od kojih su ogromna većina u elektronskoj formi)
je u skladu sa propisanim zakonskim i podzakonskim aktima o bezbjednosti tajnih
i ličnih podataka, a postupajući analitičari imaju na raspolaganju sve
relevantne podatke za izradu kvalitetnih analitičkih proizvoda. Paralelni
sistem analitike u MUP-u RS nikada nije ni postojao”, tvrde “analitički” u MUP
RS u odgovoru koji su mi proslijedili 25.11. o.g..
Da
vidimo šta kažu analitičari iz MUP-a RS i to oni na osnovu čije analize je i sprovedena
istraga i utvrđeno tragično stanje nastalo na osnovu friziranih informacija.
“Obraćam
Vam se, jer se ja sa visokom stručnom spremom, sa nekih 34 godine staža,
osjećam bezvrijedno u Ministarstvu. Obraćam se, jer se linija rada kojoj
pripadam (analitika) godinama obrušava, a da niko ništa ne preduzima i ne
reaguje. Najvećim dijelom (analitika, op.aut.) dovedena je na nivo administrativnih
poslova tehničkog sekretara”, navodi u opširnoj analizi dešavanja u analitici
MUP RS jedan njen pripadnik. Taj dopis uputio je, između ostalog, i Direktoru
policije Gojku Vasiću i Zoranu Mandiću, načelniku Uprave krim policije,
15.02.2012. godine.
On
još navodi da analitičari čak ne mogu pristupiti bazama podataka.
“Da
apsurd bude još veći, ne možemo pristupiti bazama podataka. Niko se i ne pita
zašto je to tako”, navodi dalje.
Ovaj
analitičar ukazuje i na prikrivanje krivičnih djela.
“Stopa
ukupne rasvijetljenosti krivičnih djela se takođe zloupotrebljava u svrhu
manipulacije ‘vrhunskih’ rezultata i ‘efikasnosti policije’. Ponekad taj procenat
dostiže nevjerovatnih 70%, 80%, pa i 100%, čak i onih krivičnih djela koja se
teško otrkivaju (krađe i teške krađe). Tu se ne želi reći koliko je ovih djela
ostalo neevidentirano”, tvrdi
analitičar MUP RS, dodajući da u neprikazanoj tamnoj brojci kriminaliteta
ostaje “veliki broj krivičnih djela korupcije, nasilja u porodici, droga”.
On
ukazuje i na sveprisutni paralelizam u analitici.
“Dalje
želim da ukažen na problem stvaranja paralelnih analitika i analitičara. Pored
analitičara sa zvaničnim rješenjem za te poslove, mi i od inspektora krim
policije i inspektora u Sektoru policije pravimo analitičare. Tako, na primjer,
inspektor u sektoru policije zadužen za kriminalitet na kraju kvartala pravi
informaciju o stanju kriminaliteta na području Centra. Ako se ozbiljno razmisli,
zapitaćemo se čemu ta informacija kad ju je već uradila analitika i dostavila
Sektoru policije”, navodi ovaj analitičar potvrđujući postojanje paralelne analitike
u MUP RS.
On
ukazuje na katastrofalno stanje u kojem se nalazi analitika u MUP-u.
“Analitika
je nekada bila mozak MUP-a, a danas obavljamo isključivo administrativne poslove.
Niti se šta pitamo niti bilo šta u vezi sa analitikom radimo”, zaključuje on.
Trteba
li kvalitetnijeg demantija od ovog za tvrdnje koje su mi upućene iz MUP RS?!
Nije
tu kraj priče.
Posebno
je interesantno “obavještavanje” unutar MUP-a RS, koje se, urpkos uvođenju kvalitetne
i vidsokosofisticirane opreme, još uvijek vrši “ručno” i na tabelama koje su
osmišljene davne 1992. godine. U MUP-u i to demantuju.
“Poslednjih
godina MUP RS je sopstvenim resursima
izgradio elektronske baze podataka i time značajno unaprijedio
analitičko praćenje i izvještavanje u svim oblastima rada. Od 1992. godine pa
do sada nastupile su brojne legislativne i organizacione promjene, tako da Ministarstvo nije moglo
sačinjavati analitičke izvještaje na osnovu istih obrazaca”, navodi se u
njihovom odgovoru.
Dokumenti
iz 2012. koji su u mom posjedu tvrde drugačije.
“Tabele
po kojima stanice mjesečno izvještavaju centre u MUP o upravno pravnim
poslovima, kadrovskim poslovima, JPM, SN, i kriminalitetu nastale su davne
1992. godine”, navodi se u dokumentu iz februara 2012. godine.
A
kako u MUP RS koriste nove tehnologije, najbolje svjedoči opis iz tog
dokumenta.
“Radi
ilustracije navodim još jedan primjer. Ovu dogradnju aplikacije (K upisnik,
op.aut.) ja doživljavam isto kao da je Ministarstvo poljoprivrede prije pet
godina nabavilo najsavremenije kombajne i traktore i dalo poljoprivrednom
imanju u Semberiji, a to imanje uključi navedene mašine i drži ih uključene pet
godina na leru da rade i troše gorivo, a imanje obrađuju zapregom. I umjesto da
počnu koristiti kombajne i traktore, oni počnu da oštre zaprežne plugove i
srpove za žetvu.
Tako
i mi imamo informacioni sistem, razvijene aplikacije, formirane baze podataka
po deset, četiri, godinu dana i trošimo radne sate na ponovnom unosu tih istih
podataka, čak dograđujemo tabele koje su napravljene još ratne 1992. godine,
kada nije bilo ni računara ni baze podataka”, zaključuje se u opsežnoj analizi
o stanju analitike u MUP RS.
Nakon
svega logično je najodgovornije ljude u MUP RS upitati:
Da li su zaključci, sprovedeni
nakon istrage, do kojih su došli Zoran Mandić, načelnik Uprave krim policije, Dragan Ćibić i
Zlatan Mitić, uposlenici MUP-a i analitičar iz Bijeljine neutemeljeni, paušalni
i tendenciozni?
Ko
je odgovoran što je otvoren prostor za prikrivanje krivičnih djela i koliko
krivičnih djela su do sada sakrili najodgovorniji ljudi MUP RS u proteklim
godinama?
Kada
ćete saznati šta se sve nezakonito dešava pod vašim krovom?
Do kada ćete kažnjavati konobare,
a kriminalce poput Bude Stankovića, Milenka Čičića, Slobodana Stankovića...,
koji su opljačkali RS, štititi od svakog progona?
Kada ćete prestati sa
dezinformacijama i početi informisati javnost?
Kada ćete uraditi bar nešto
korisno?
Dodatak-
Pitanja MUP-u RS i odgovor te institucije
Ministarstvo
unutrašnjih poslova
Radislav
Jovičić, ministar
Poštovani,
prema
informacijama koje posjedujem MUP RS godinama unatrag javnosti je saopštavao
netačne i frizirane podatke o broju izvršenih krivičnih djela, broju razriješenih
KD..., prikazujući stanje u toj oblasti onako kako je to odgovaralo onima koji su
(u tom trenutku) sačinjavali izvještaje (primjera radi: krivična djela iz marta
evidentirana su u aprilu, maju, a ne u mjesecu u kojem su se dogodila, neka
uopšte nisu evidentirana, određene PS su iskazivale stopostotnu efikasnost u
rješavanju slučajeva, u velikim gradovima evidentirano je svega par krivičnih
djela tokom određenih mjeseci...).
Kako
bih objektivno informisao javnost o navedenom, molim vas da mi odgovorite na
sledeća pitanja:
Da
li je MUP RS prestao sa ovom praksom i kada?
Da
li MUP RS uopšte koristi usluge analitike i od kada?
Da
li u MUP-u RS analitičari imaju slobodan pristup bazama podataka i od kada?
Da
li je u MUP RS prestao da postoji paralelni sistem analitike i od kada?
Da
li PS još uvijek izvjestavaju CJB na način da popunjavaju tabele koje su osmišljene
još davne 1992. g.?
Molim
vas da mi na pitanja odgovorite što hitnije.
S
poštovanjem, Slobodan Vaskovic, novinar-bloger
Број:СМ –1-053-170
Датум:.25.11.2013.
Н/р Слободана Васковића
Предмет: Одговор МУП-а РС
У вези са Вашим
упитом који се односи на наводно
„фризирање“ података о кривичним дјелима у Републици Српској и радом аналитике
уопште у Министарству унутрашњих послова, желимо да кажемо да су Ваше тврдње
неутемљене, паушалне и тенденциозне.
Министарство
унутрашњих послова сачињава искључиво вјеродостојне аналитичке извјештаје на
основу тачних и провјерљивих података.
Напомињемо
да Министарство од свог оснивања надлежним субјектима и јавности ставља на увид већи број аналитичких
извјештаја на чији садржај и методологију израде није било примједби.
МУП
РС цијело вријеме у свом организационом саставу има специјализоване
организационе јединице аналитике, које су главни носиоци активности анализе
и извјештавања о раду Министарства.
Приступ
квалитетним базама података (од којих су огромна већина у електронској форми)
је у складу са прописаним законским и подзаконским актима о безбједности тајних
и личних података, а поступајући аналитичари имају на располагању све
релевантне податке за израду квалитетних аналитичких производа.
Паралелни
систем аналитике у МУП-у РС никада није ни постојао.
Последњих
година МУП РС је сопственим ресурсима
изградио електронске базе података и тиме значајно унаприједио
аналитичко праћење и извјештавање у свим областима рада. Од 1992. године па до
сада наступиле су бројне легислативне и организационе промјене, тако да Министарство није могло
сачињавати аналитичке извјештаје на основу истих образаца. Најкарактеристичније промјене се
огледају у виду увођења нових прекршаја и кривичних
дјела која у ранијем периоду нису била законом прописана (организовани
криминалитет, насиље у породици, високо- технолошки криминалитет, злочини
мотивисани мржњом и др).
Све
ове чињенице указују да су аналитички извјештаји Министарства унутрашњих
послова РС стандардизовани и упоредиви, сачињени у форми која се констатно
надограђује и прилагођава измјенама законске регулативе и оправданим потребама
субјеката извјештавања.
ОДЈЕЉЕЊЕ ЗА ОДНОСЕ СА ЈАВНОШЋУ
