Piše: Dragan Čavić, predsjednik Demokratske partije
Vlada Aleksandra Džombića donijela je odluku kojom definitivno ukida međuentitetsku liniju razgraničenja u oblasti Brčko, čime u potpunosti implementira Konačnu arbitražnu odluku u oblasti Brčkog od 5.3.1999. godine. Republika Srpska je od trenutka donošenja odluke 01. decembra 2011. godine definitivno teritorijalno podijeljena na dva dijela. Ono što je Vlada Milorada Dodika počela 1999.godine, Vlada Aleksandra Džombića je završila 2011.godine.
Povodom Konačne arbitražne odluke u oblasti Brčko, zatim odluke Visokog predstavnika Karlosa Vestendorpa o smjeni tadašnjeg Predsjednika RS Nikole Poplašena, kao i povodom ostavke na mjesto predsjednika Vlade RS koju je dao, a zatim i povukao, Milorad Dodik zbog nepovoljne arbitražne odluke, Narodna skupština RS je 07. marta 1999. godine održala posebnu sjednicu i tom prilikom, konsenzusom stranaka iz RS, donijela Deklaraciju, Rezoluciju i Zaključak.
Donesena Deklaracija iz 1999. godine je u potpunoj suprotnosti sa Odlukom Vlade Aleksandra Džombića o brisanju međuentitetske linije u Brčkom iz 2011. godine .
Radi podsjećanja na sve što je prije punih 12 godina i 9 mjeseci bilo politički najaktuelnije sa dugoročnim poslijedicama po Republiku Srpsku podsjetiću zainteresovane na taj period.
Mart mjesec 1999. godine počinje dramom u Republici Srpskoj, kada su 05. marta objavljene dvije odluke: prva o konačnoj arbitraži u oblasti Brčkog i druga o smjeni izabranog predsjednika Republike Srpske Nikole Poplašena.
Odmah dva dana nakon toga, 07. marta održava se vanredna posebna sjednica Narodne skupštine Republike Srpske. Za tu sjednicu izvršio sam pripremu političkih stavova na sljedeći način :
Odmah dva dana nakon toga, 07. marta održava se vanredna posebna sjednica Narodne skupštine Republike Srpske. Za tu sjednicu izvršio sam pripremu političkih stavova na sljedeći način :
„STAVOVI I PRIJEDLOZI ZAKLJUČAKA ZA ZASJEDANJE VANREDNE SJEDNICE NARODNE SKUPŠTINE U BANJALUCI 7. MARTA 1999. GODINE
Roberts Oven, arbitar pri arbitražnom tribunalu za spor oko međuentitetske granice u oblasti Brčko, svojom odlukom od 05. marta 1999. godine donio je konačnu odluku kojom se prema principu kondominiuma proglašava DISTRIKT BRČKO U BOSNI I HERCEGOVINI.
Odluka ima 10 poglavlja i aneks, i u osnovi predstavlja politički, a ne pravni dokument, pa se s pravom može postaviti pitanje da li je arbitar Oven imao obavezu da donese pravnu presudu, ili je, u stvari, trebao da pravnim sredstvima i procedurom opravda već ranije donešenu političku odluku o statusu Brčkog, a ne o poziciji međuentitetske granice. Iako je proces arbitraže proglašen pravnim, a ne političkim arbitriranjem, iako je Visoki predstavnik za BiH Karlos Vestendorp uporno tvrdio da nema uticaja na ishod arbitraže i da je arbitraža oslobođena njegovog uticaja, nije za povjerovati da je samo pukim slučajem podudarnosti istoga dana, 05. marta, izvršeno anarhističko, i u imperatorskom maniru obrazloženo, smjenjivanje predsjednika Republike Srpske Nikole Poplašena, kao i proglašenje Brčkog distriktom.
Gospodin Vestendorp je dio tima koji uporno radi na sistematskom satjerivanju srpskog naroda u mišiju rupu, na rekonstrukciji pozicije srpskog naroda u širem Balkanskom prostoru, pa je ovaj iznenadni šok u stvari dio šire šok terapije, namijenjene srbima, ma gdje bili, koja je, izgleda, greškom nekih terenskih radnika Brisela i Vašingtona sva bila predviđena za 15. mart, a onda je procijenjeno da bi od predoziranosti šok terapije za Srbe moglo doći do smrti pacijenta, pa je prvi dio šok terapije obavljen 5. marta, a drugi dio će uslijediti 15. marta u Francuskoj, dodjelom ogromne Kosovske autonomije šiptarskim secesionistima; privremeno na 3 godine, a nakon toga na osnovu poštovanja “volje naroda“, za očekivati je Republiku Kosovo.
Nije ova odluka neočekivana, u suštini mi smo dugo upozoravali da je ova odluka davno donesena, i da joj je samo trebalo obezbjediti koliko toliko prihvatljivu validnost, a validnost je obezbjedila koalicija Sloga grubom zamjenom teza da je za sve kriva tvrda politika SDS. Evo te tvrde politike nije bilo od kako Sloga vlada, i na kraju danas Sloga mora konstatovati da je pogriješila. Ambasador Gelbart je beskrupulozno manipulisao naivnošću čelnika Sloge obećavajući im da će rješenje za Brčko biti u skladu s njihovim željama, a za uzvrat Sloga treba da se obračuna sa SDS i SRS. Niti im je obračun sa SDS i SRS potpuno uspio, niti im je snishodljiva politika donijela nagradu.
Danas kada shvataju da su izigrani treba da shvate da su pored Brčkog izgubili i srpsko nacionalno dostojanstvo, a to nisu nikako smjeli, pa i ako ovo prvo realno nisu mogli sačuvati, ovo drugo, srpsko nacionalno dostojanstvo, su mogli i morali sačuvati . Snishodljiva politika koju su praktikovali u odnosu i prema najnižim stranim diplomatskim činovnicima donijela im je i mizerne rezultate. Da su vodili politiku uzdignutog čela i dostojanstva, politiku realnosti, a ne idealnosti, danas bar ne bi gledali u zemlju, a najgore je što moraju gledati u zemlju za koju se tek danas pitaju da li je ona uopšte srpska?
Sigurno je da Narodna Skupština RS mora da trezveno procijeni težinu svih činjenica, da temeljito i argumentovano ocijeni da li su odluke arbitraže i smjene predsjednika RS uopšte prihvatljive, i šta su posledice svakog od konačnih stavova? Treba nam realna procjena, a na osnovu toga i zajednički stav rasterećen kalkulantstva i političkog intrigarenja. Nema više vremena za to. Prije svega, a da bi mogli realno sagledati istinu, moramo analizirati sve dopunske odluke koje su prethodile konačnoj odluci, odnosno moramo analizirati i prvu i drugu privremenu odluku istog arbitra, uporediti njegove stavove tada sa stavovima iz konačne odluke, i konstatovati nedoslednost i neprincipijelnost neviđenih razmjera.
A činjenice stoje ovako :
ANALIZA ODLUKE OD 15.03.97. god. (RIM)
Presjedavajući Roberts Oven nakon analize donosi odluku koju sačinjavaju sledeća poglavlja:
1 Prelazni međunarodni nadzor nad implementacijom Dejtonskog sporazuma (DS) u oblasti Brčko
2 Naknadni postupak
O D L U K A
1 Prelazni međunarodni nadzor nad implementacijom Dejtonskog sporazuma (DS) u oblasti Brčko
A Odlučuje da se uspostavi Prelazni međunarodni nadzor nad implementacijom Dejtonskog sporazuma (DS) u oblasti Brčko
· Razlog: - nepridržavanje odredbi DS (sloboda kretanja i povratak izbjeglih i raseljenih)
- visok nivo međuentitetske napetosti
· Potreba: - Program za implementaciju DS
B Formira se Ured visokog predstavnika, otvara kancelariju i ustanovljava administraciju - uvodi status SUPERVIZOR za Brčko
· Zadaci Supervizora : - implementacija DS i nadzor
- jačanje demokratskih institucija lokalne vlasti
· Obaveze Supervizora:
1. Donosi propise i naredbe koje imaju snagu iznad Zakona, sa obavezom da ih provode svi organi lokalne domicilne vlasti
2. Formira Savjetodavni komitet (OEBS,UNHCR,SFOR,MBRR,MMF, Organi BiH, lokalne etničke grupe i ostali) radi provođenja programa
3. Sa SFOR I IPTF treba obezbjediti:
-slobodu kretanja
-da lokalna policija odgovara za bezbjednost svih u regiji
4. Stvoriti program za postepeni i mirni povratak izbjeglih i za obnovu i izgradnju stanova za stare i nove stanovnike ,
5. Sprovesti demokratski izbore na lokalnom nivou u proceduri i implementaciji,
6. Radi oživljavanja privrede pomoći međunarodnim organizacijama da se pomoć implementira u oblasti,
7. Luku na Savi oživiti i staviti pod kontrolu Saobraćajnog preduzeća BiH, i obje strane privoliti da ulažu u obnovu i razvoj luke,
8. Uvesti Međunarodne carinske monitore radi radi uspostavljanja efikasne carinske kontrole u oblasti,
9. Sa republikom Hrvatskom dogovoriti preko Ministarstva vanjskih poslova BiH prihvatljivo rješenje za uspostavljanje graničnih prelaza u oblasti sa sa organizacijom efikasnih prelazaka i carinjenja.
2 Naknadni postupak
A Tribunal zaključuje da se mjere iz prethodnog poglavlja trebaju realizovati, prolongira rješenje do 15.03.1998. godine, bez prejudiciranja rješenja, i od strana traži da svoje stavove izlože u periodu od 01.12.97. do 15.01.98. Do tada se međuentitetska granica zadržava na faktičkom stanju, a konačno rješenje će se objaviti do 15.03.1998. godine
B Tribunal objavljuje:
· Svoju zabrinutost da može doći do neizvršenja obaveza iz DS u oblasti, i do neuspostavljanja demokratske lokalne vlasti predstavničkog tipa
· Ako se desi da bude podnesen zahtjev za modifikaciju ove odluke, a prema procjeni trenutne situacije, radi ispravljanja stanja može se Grad Brčko proglasiti kao ''poseban okrug Bosne i Hercegovine u kome će se isključivo primjenjivati zakoni BiH i oni koji su doneseni od lokalne vlasti''.
C Radi uvida u realizaciju prethodnog Tribunal očekuje:
· Izvještaje Supervizora redovno preko ureda Visokog predstavnika
· Pismene zahtjeve i podneske strana u sporu po istim pitanjima
Očigledno je da je prva, Rimska dopunska, odluka bila u stvari domaća zadaća Republici Srpskoj. Iako je ova dopunska odluka u ogromnoj mjeri ostvarena u Beču, naredne 1998. godine, dolazi nova dopunska odluka kojom se arbitraža još jednom prolongira.
ANALIZA ODLUKE OD 15.03.98.GOD. (BEČ)
1. Odluka donesena od strane R. Ovena uopšte nije neočekivana, nju je najavio još G.Kinkel prilikom boravka u Banjaluci
2. Neočekivano je obrazloženje te odluke kojim se licemjerno deplasira SDS, i vrši politička, ali ipak jasno uslovljena, podrška Vladi RS
3. Ako je odluka arbitra od 15.03.97. god. iz Rima donesena u smislu prolongiranja, da bi se postiglo ono što je obuhvaćeno Programom za Prelazni međunarodni nadzor nad implementacijom Dejtonskog sporazuma u oblasti Brčkog, onda se mora konstatovati da je gotovo cijeli zadatak Supervizora Faranda i njegovog tima realizovan iznad očekivanja
4. Nema ni jednog zacrtanog cilja iz odluke arbitra od 15.03.97. koji nije realizovan u maksimalno mogućem obimu
· Formiran je Ured supervizora i imenovan supervizor
· Supervizor je uz saradnju sa lokalnim vlastima, većinom milom, a ponekad i silom, sprovodio svoje odluke
· Formiran je Savjetodavni komitet
· Obezbjeđen je potpuno otvoren nivo slobode kretanja za sve građane iz oba entiteta
· Formirana je multietnička policija koja je dobila verifikaciju obučenosti od IPTF
· Policija je ovladala kontrolom bezbjednosti svih prisutnih u oblasti
· Počeo je povratak muslimana i hrvata u oblast Brčko (oko 9000 ljudi) i to u intenzitetu i broju najvećem u oba entiteta i pod najliberalnijim okolnostima (porediti Mostar, Stolac, Bugojno, Sarajevo i sl.)
· Sprovedeni su i implementirani izbori lokalnog nivoa i formirana multietnička gradska vlast
· Uz pomoć međunarodne zajednice obnovljene brojne kuće, infrastruktura, stanovi
· Pokrenuto oživljavanje privrede
· Oživljena luka na Savi, i vraćeni brodovi iz SRJ
· Uspostavljen slobodan protok roba i carinske i kontrolne službe prema Hrvatskoj, uz međunarodne carinske monitore
· Uspostavljeni granični prelazi prema Hrvatskoj
· Supervizor Farand, Visoki predstavnik Vestendorp, njegov zamjenik Klajn i Šumaher, u javnim nastupima u poslednje vrijeme su kao primjer tečne i bezuslovne implementacije Dejtonskog sporazuma u celoj BiH, navodili upravo Brčko
· Kao jedino mjesto gdje se DS provodi H. Silajdžić je na OBN televiziji naveo Brčko
· Realan kvalitet i dinamiku implementacije DS u Brčkom i povoljan izvještaj arbitru Ovenu dostavio je supervizor Farand
· Poslanici u Parlamentu RS iz Koalicije za BiH i SDP (svi prisutni na Skupštini - 17 ukupno) su GLASALI ZA PROGRAM MANDATARA VLADE DODIKA I U OKVIRU PROGRAMA PODRŽALI PREMIJEROV STAV DA JE BRČKO SASTAVNI DIO TERITORIJE RS
5. Bez obzira na sve rezultate Arbitar Oven odluku prolongira, i to za period odmah iza izbora, jasno dajući do znanja da odluka nije pravna već politička
6. Oven je saopštio Vladi da je dužna da će do septembarskih izbora izbrisati međuentitetsku liniju
7. Oven je saopštio biračima iz RS da je mogao već sada Brčko dodijeliti Federaciji, ali da im ostavlja šansu da će im, ukoliko glasaju za stranke koje ga vode u multietničku cjelovitu BiH, možda dodijeliti Brčko i ono će samo pod takvim uslovima pripasti RS
8. Oven je zaboravio da u RS koja se utopi u multietničku BiH više uopšte neće biti problema Brčkog, biti će problem Srpski narod zapadno od Brčkog
9. Oven je rekao Srpskim strankama da mogu pisati javno Republika Srpska, ali samo nevidljivom tintom
10. Ovo je najava Vladi da se uozbilji i počne izvršavati obećanja ako hoće podršku, i prijetnja Srbima da, ako ne podrže Vladu i onda kada Srbe bude prodavala, će ih svijet prodati sam i bez Vlade
ANALIZA KONAČNE ODLUKE od 05.03.1999.GOD (BEČ)
I pored svega što je evidentan i ogroman napredak od prve arbitraže pa do konačne odluke, što se potvrđuje i u tekstu Madridske deklaracije kao neosporna činjenica u poglavlju 8, paragrafi 2 i 3, gdje Savjet za implementaciju mira u BiH pozdravlja *.. napredak na području multietničke uprave..* i uočava *.. uspješno formiranje i tekući rad multietničke skupštine, sudstva, policijskih snaga i administracije Brčkog..* i *.. uz odobravanje uočava miran, redovan i fazni povratak preko 1230 manjinskih porodica njihovim kućama ..* arbitar Ovens nagrađuje nedovoljno kooperativne Srbe odlukom koja se zove DISTRIKT BRČKO U BOSNI I HERCEGOVINI, koji po sadržaju i formi predstavlja novi entitet Bosne i Hercegovine. Iz takve odluke nameće se niz pitanja.
Prvo pitanje koje se logično postavlja je šta je to bio predmet spora?
Za sve koji čitaju napisano bitan je citat iz Aneksa 2, člana 5, stava 1, Dejtonskog mirovnog sporazuma: *.. arbitraži spornog dijela granične linije između entiteta u oblasti Brčkog..*. U arbitražnoj odluci u poglavlju 1, pod nazivom Predmet spora pred tribunalom, se uopšte ne pominje i ne koncentriše arbitraža na spornost dijela granične linije, već se cijeli predmet arbitraže prenosi na dosljednost u sprovođenju odredbi Dejtonskog mirovnog sporazuma, isključivo od strane Republike Srpske, odnosno u paragrafu 4 u stavu 2 definiše se cijela suština predmeta spora: *Tačnije, na osnovu arbitražnih rasprava vođenih 1997.g. i 1998.g., Tribunal je ustanovio da je RS nakon Dejtona, a tokom perioda svoje kontrole nad oblasti Brčko, “sistematski odbijala da sprovede ( zapravo kršila ) Dejtonski sporazum u oblasti Brčko “*.
Kako je moguć takav cinizam i neprincipijelnost? Ako je već predmet spora preinačen, kako se može istrgnuti iz konteksta, odnosno da li se procesu implementacije Dejtonskog mirovnog sporazuma može uopšte prilaziti parcijalno? Može li se uopšte implementacija smatrati uspješnom za BiH ako je u jednom entitetu više intenzivna, a u drugom manje? Je li to sporazum jednom narodu namijenjen više, a drugom manje? I konačno, ako je sporan proces implementacije kojeg su mnogi baš u oblasti Brčkog proglasili ubjedljivo najuspešnijim na cijelom prostoru oba entiteta, kakav bi bio ishod arbitraže kada bi predmet bio ukupno sprovođenje sporazuma. Po analogiji ove presude u cijeloj Bosni i Hercegovini bi se, zbog generalno loše implementacije proglasila vlast kao što piše u paragrafu 36 konačne arbitražne odluke: ..*Osnovni koncept je da se stvori jedinstvena, unitarna, multi-etnička demokratska vlada..*. Upravo o tom konceptu unitarne vlasti kojoj teže muslimani, mi u kontinuitetu upozoravamo, jer samo muslimani iskreno žele reintegrisanu unitarnu Bosnu i Hercegovinu mimo dejtonskih principa, u kojoj će Srbi, a i Hrvati u doglednoj perspektivi, postati i faktički manjinski narodi. Zato je Brčko kao distrikt eksperimentalni embrion unitarne Bosne i Hercegovine.
Drugo pitanje je ko je kriv za spor i ko je kriv za ishod spora?
Svakako je arbitru potreban alibi za nelogičnu odluku, pa je krivicu odredio davno. Kriv je SDS , kriv je Nikola Poplašen, odnosno posredno kriv je srpski narod, jer se opredijelio, između ostalih, i za ove. Paragrafe 6, 7, 19, 20, 21, 23 i 24, Ovens je posvetio uglavnom SDS-u, a i SRS, pokušavajući da implementaciju Dejtonskog sporazuma okvalifikuje kao zaustavljenom, upravo zbog ovih destruktivnih snaga. Sigurno je navodnu lošu implementaciju Dejtonskog sporazuma u Brčkom okvalifikovao na osnovu dobre implementacije uz pomoć kooperativnih i multietničkih prodejtonski orjentisanih stranaka iz Federacije BiH; recimo SDA u Varešu, Sarajevu, Travniku, Bugojnu, Zenici ili HDZ, recimo, u Stocu, Čapljini, Mostaru, Drvaru. Ako je u Brčkom ovako kako je, loše zbog SDS i SRS, kako bi tek bili nagrađeni pri eventualnoj arbitraži kantoni ili županije iz Federacije, kojima pripadaju nabrojani primjeri gradova, gdje se implementacija prema Vestendorpu očigledno uspješnije odvija nego u Brčkom. Ako je SDS kriv, kako je tako sposobna i hvaljena vlada Sloge bila tako neefikasna baš u području Brčkog, i ko je ovu vladu sprečavao da upotrijebi sve instrumente vlasti da proces implementacije u oblasti Brčkog učini maksimalno efikasnim, a da eliminiše one koji vrše opstrukciju. Cijele godine vladanja, vlada Sloge se hvalila da je u Brčkom za godinu svoje vlasti učinila više nego sve dosadašnje vlade oba entiteta u cijeloj BiH na implementaciji dejtonskog sporazuma za prethodne dvije godine. Vladi Sloge je svijet, pa i Ovens navodno vjerovao, ali je ipak sa žaljenjem konstatovao da nije dovoljno, i proglasio Brčko distrktom. Džaba je i obećanje Sloge da će uspješno nastaviti započeti posao. Džaba i činjenica da je ispunjen prošlogodišnji zahtjev Ovensa da samo Sloga vlada i više nego što je on to tražio. Jednostavno, Ovens nikada nije ni mislio drugačije donijeti konačnu odluku, Sloga je služila njemu da dobije alibi za odluku, a on je sužio Slogi kao alibi za njihovu brutalnost u obračunu sa SDS i SRS. U biologiji se to zove simbioza, ali i u biologiji i u politici kod simbioze sa nestankom jednog partnera neminovno nestaje i drugi.
Treće pitanje je da li je Brčko bilo i ostalo ucjena Republici Srpskoj u provođenju i impementaciji Dejtonskog sporazuma?
Najkraći odgovor je jeste. Hronologija i evolucija zahtjeva od 1996. godine, kao i nivoa kooperativnosti u realizaciji, govori da je porast realizacije u stvari otvarao sve veće zahtjeve i sve teže arbitražne odluke. I ova odluka je ucjena, jer ima i mehanizam naknadne i dopunske promjene za one koji ne slušaju, a Federacija BiH od potpisivanja Dejtonskog sporazuma do danas nije slušala, ali nikad nije kažnjena; naprotiv, kroz kažnjavanje Republike Srpske za kooperativnost, nagrađena je Federacija za nekooperativnost. Nije kooperativnost za osudu, ali je za osudu onaj koji kooperativnost kažnjava, a Ovens je za kooperativnost Sloge kaznio Republiku Srpsku. Kažnjavanje je moguće i dalje i cijelo poglavlje 9., paragrafi 65, 66, 67 i 68, je posvećeno kažnjavanju; odnosno novoj ucjeni deklarativno upućenoj objema stranama, a u pravilu i u praksi namijenjeno samo Republici Srpskoj. Paragraf 68 *..modifikacija konačne odluke Tribunala može obuhvatiti odredbe kojima se teritorija Distrikta u potpunosti prebacuje iz onog entiteta koji se ne pridržava odredbi i stavlja pod isključivu kontrolu drugog entiteta.* Ali, ova ucjena gubi smisao pred normalnom i logičnom ljudskom dilemom: da li je suštinski uopšte važno za čovjeka koji je izgubio nešto jako važno, recimo zdravlje, šta je prouzrokovalo gubitak, virus, udes ili slično; važno je da to više nema.
Četvrto pitanje je da li je Republika Srpska izgubila cjelovitost teritorije, odnosno da li je definitivno i fizički podijeljena na zapadni i istočni dio?
Teorija o takozvanom statusu kondominijuma, kakav je Ovens predvidio Brčkom, je u stvari zajedničko vlasništvo, ali bez prava upravljanja. Kao kod oduzetog djeteta zakonitim, ali nesposobnim roditeljima, nije sporno da su roditelji, ali nemaju pravo na vaspitanje, pa se dodjeljuje na starateljstvo. Kakve svrhe ima što su biološki stvorili dijete kada dijete neće ni imati prilike da ih prihvati. Status Distrikta Brčko u odnosu na Republiku Srpsku najefektivnije je opisan u zadnjoj rečenici paragrafa 9. konačne odluke :*Pravni efekat će se sastojati u trajnom prestanku ovlašćenja oba entiteta na teritoriji opštine i njenom ponovnom uspostavljanju u obliku jedinstvene administrativne jedinice*. Sve je rečeno. Kakve svrhe ima izjava da Brčko pripada teritorijalno Republici Srpskoj ako će Brčko imati:
1. vlastitu i autonomnu strukturu vlasti na nivou namijenjene entitetima, a ono što entiteti prenose na zajedničke organe prenosi i distrikt,
2. vlastito zakonodavstvo na nivou zakonodavstva dozvoljenog entitetima,
3. svoju vladu
4. svoju skupštinu
5. dvostepeno autonomno sudstvo, i kaznene ustanove
6. vlastitu i autentičnu policiju
7. vlastitu carinsku sužbu i prihode
8. vlastiti poreski sistem i budžet
9. vlastito školstvo
10. vlastite simbole, legitimacije
11. vlastitu javnu svojinu
Neće na prostoru distrikta Republika Srpska moći da:
1.ima vojsku, sredstva i objekte
2.ima policiju i objekte
3.koristi teritoriju za provoz vojske i vojnih sredstava bez odobrenja vlasti distrikta
4. ubire prihode po osnovu budžeta
5. primenjuje svoje zakonodavstvo i sl.
Jedino što Republika Srpska može i mora je da učestvuje u finansiranju funkcionisanja distrikta i to u odnosu na Federaciju BiH u omjeru 1/3 : 2/3.
Kako se može reći da je teritorijalno Republika Srpska ostala cjelovita, poslije ovih činjenica iz sadržaja arbitražne odluke? Geografski distrikt je prepolovio Republiku Srpsku, ali radi fingiranja navodne pravičnosti otkinut je i veći komad Federacije, međutim Federaciju nije prepolovio na dva komada. Vrhunac cinizma je da je upravo zbog pricipa cjelovitosti teritorije entiteta Dejtonskim sporazumom Goraždu dodijeljen širok koridor kroz Republiku Srpsku kako ne bi ostao enklava u dubini teritorije RS. Sada je zapadno od Brčkog faktički stvorena velika srpska enklava sa Banjalukom u sredini, i presječen je koridor kojeg je ovaj kraj imao i u ratu. Tvrdnja Ovena da se Republici Srpskoj ne oduzima teritorija, već *Štaviše, pošto će veličina teritorije koja se dodaje RS u skladu s principom kondominiuma biti veća od one koja se dodaje federaciji ,procent teritorijalnog udjela RS će se ovom odlukom povećati*, je u najmanju ruku bolesna; preslaba je reč cinična. Naime, Distrikt zauzima granice predratne opštine Brčko, a budući da je do ove odluke Republika Srpska upravljala samo užim gradskim područjem koje je 1/3 opštine, a Federacija sa ostatkom od 2/3 opštine, ispada da Republika Srpska dobija novu teritoriju, jer distrikt jednako pripada i Republici Srpskoj i Federaciji BiH. Narodski rečeno, jeste da smo izgubili Brčko, ali i Federacija je izgubila oko Brčkog, ali mi nismo izgubili, nego smo i dobili Brčko, i ne samo Brčko, nego i okolinu. Ovo nije objašnjenje ni za idiota, a kamo li za jedan narod. Pod ovakvim uslovima to nam je isto kao da smo dobili Maltu ili recimo otok Brač. U smislu upotrebljivosti jednako nam dođe.
Peto pitanje je da li se može uticati na promjenu ove odluke?
Na odluku nema više uticaja, ona je konačna i obavezujuća, pri čemu se Oven poziva na stav 5 člana 5 Aneksa 2 Dejtonskog sporazuma, ali prateći aneks je moguće mijenjati i to je regulisano paragrafom 63.: *..strane će dobiti mogućnost da daju pismene primjedbe na aneks pod uslovom da te komentare dostave u roku od 60 dana od datuma ove konačne odluke.* Kao i paragrafom 64.: *.. oba entiteta da ,..,.. otpočnu međusobne pregovore u pogledu konačnih odredbi aneksa, umjesto da njihovu konačnu formulaciju prepuste tribunalu.* Vrlo je diskutabilno kakve su promjene moguće, jer je status distrikta načelno određen konačnom odlukom, ali je sigurno jedino moguć uticaj na neke aspekte organizacije distrikta. Međutim, to je slaba utjeha za činjenicu da je Republika Srpska faktički podijeljena, sa izgubljenim kontinuitetom teritorije.
REZIME
Rezimirajući sve aspekte konačne odluke koji pokazuju nedoslednost, tendencioznost, pa čak i cinizam i bezobzirnost, moramo konstatovati da odluka može biti konačna za Gospodina Ovena, ali nikako ne može biti konačna za Republiku Srpsku. Rezimirajući sve aspekte odluke Visokog predstavnika o razrješenju sa dužnosti Predsjednika Republike Srpske, gospodina Nikole Poplašena, moramo konstatovati da je ova odluka neprihvatljiva i suprotna Ustavu Republike Srpske.
Zbog svega toga:
1. Tražimo od Narodne skupštine Republike Srpske da konačnu odluku Gospodina Ovensa od 05. marta 1999.g. odbaci kao neprihvatljivu.
2. Tražimo da Narodna skupština odmah pokrene tužbu pred Sudom pravde u Hagu, i drugim nadležnim međunarodnim pravnim i političkih instancama, povodom nepravedne i antidejtonske arbitražne odluke, jer Narodna skupština nikada neće prihvatiti izuzimanje dijela teritorije iz njenog sastava, a u skladu s odredbama Ustava RS i Ustava BiH.
3. Tražimo hitne i vanredne sjednice Upravnog odbora vijeća za implementaciju Mirovnog sporazuma, kao i Kontakt grupe koje će suspendovati konačnu odluku Arbitražnog tribunala.
4. Tražimo da se odbije neustavna i nedemokratska odluka Visokog predstavnika Karlosa Vestendorpa o razrješenju sa dužnosti Predsjednika Republike Srpske Profesora doktora Nikole Poplašena, jer je ova odluka neutemeljena i neprimjerena, i da se o ovome Narodna skupština jasno opredijeli i obrati Visokom predstavniku da odluku odmah i neopozivo povuče. Narodna skupština će odluku o razrješenju smatrati ništavnom i ponašati se u skladu s Ustavom Republike Srpske.
5. Zahtjevam da se zbog nedemokratskih i nelogičnih odluka Arbitra Ovena i Visokog predstavnika Karlosa Vestendorpa, odmah povuku i do daljnjeg zamrznu status u zajedničkim organima BiH svi imenovani i izabrani predstavnici Republike Srpske, sve dok se međunarodni predstavnici ne vrate u mandat određen Dejtonskim sporazumom i drugim aktima na koje je Republika Srpska stavila potpis ovlašćenog predstavnika.
6. Svi organi i institucije RS smanjiće na minimum sve kontakte sa predstavnicima OHR-a, kao i sa Visokim predstavnikom, čije je povlačenje sa dužnosti najpoželjnije sa stanovišta očuvanja mira u BiH i same BiH kako je ustrojena Dejtonskim sporazumom.
7. Prihvatamo činjenicu da nam je sada neophodno nacionalno i političko jedinstvo kako bi očuvali Republiku Srpsku cjelovitu i neokrnjenu, i tražimo od svih srpskih narodnih poslanika bez obzira na stranačku pripadnost, podržimo hitan izbor srpske višestranačke koalicione vlade iz reda srpskih parlamentarnih stranaka. Narodna skupština treba da donese zaključak o potrebi hitnog međustranačkog usaglašavanja kako bi se u najkraćem mogućem vremenu, a najkasnije do sledeće redovne sjednice Narodne skupštine, izvršio izbor Srpske koalicione vlade, vlade koja bi u skladu s izbornim rezultatima uključila u svom sastavu stručnjake i eksperte iz oba bloka srpskih parlamentarnih stranaka.
8. Pozivamo izbjegle i protjerane Srbe, koji su za mjesto življenja izabrali Brčko, da ne napuštaju Brčko, i da spriječe novi egzodus i iseljavanje srpskog stanovništva, jer bi to značilo i definitivno cijepanje Republike Srpske. Apelujemo na građane Brčkog da ovu odluku arbitra ne shvate kao razlog da ponovo krenu u novo izbjeglištvo, jer je od istorijske i ključne važnosti odgovornost koju sada građani Brčkog imaju, radi očuvanja Republike Srpske.
9. Apelujemo građanima cijele Republike Srpske da, dok ne prestane okupaciono i protektorsko ponašanje nekih međunarodnih predstavnika prema institucijama i narodu Republike Srpske, pruži miran i dostojanstven otpor gaženju naših prava i dostojanstva.
10. Zahtijevamo od članova i simpatizera svih stranaka u Republici Srpskoj da ne stvaraju nove konfrontacije i sukobe u trenutku kada nam je srpsko jedinstvo najpotrebnije, i u tom smislu osuđujemo svaki vandalizam i napad na imovinu i ličnosti bilo koga, bez obzira kojoj stranci pripada.
11. Energično osuđujemo ubistvo Krste Mičića, i zahtjevamo od pripadnika multinacionalnih snaga, SFOR i IPTF, da ubicu, u skladu s normama međunarodnog prava, izruče nadležnim pravosudnim organima. Istovremeno zahtjevamo od komande multinacionalnih snaga da momentalno povuče sav dodatni sastav snaga sa teritorije Republike Srpske, i da regulisanje javnog reda i mira prepusti jedinim nadležnim, a to su institucije Republike Srpske. Narodna skupština poziva zemlje članice NATO da preispitaju svoju politiku i ponašanje svojih vojnih faktora, te da se njihove trupe vrate u početni mandat saglasan Dejtonskom sporazumu.
12. Zahtjevamo od Narodne skupštine da pruži punu podršku državnim organima SR Jugoslavije i Srbije u naporima za mirno rješenje Kosmetskog pitanja, a posebnu podršku izražavamo svakom stavu državnih organa SR Jugoslavije i Srbije oko odnosa prema razmještaju NATO snaga na Kosovu.“
U to vrijeme prepliću se kriza za krizom i o svemu tome najviši organi stranaka zauzimaju političke stavove gotovo svakodnevno.
Nakon provedene rasprave i međustranačkog usaglašavanja Narodna skupština Republike Srpske formirala je političko-pravnu komisiju koja treba da pravno uobliči i usmjeri aktivnost Republike Srpske protiv ove nepovoljne Arbitražne odluke i usvojila rezoluciju sledećeg sadržaja:
REPUBLIKA SRPSKA
NARODNA SKUPŠTINA
Banja Luka, 07. mart 1999. god.
Na osnovu člana 118. Poslovnika Narodne skupštine , Narodna skupština Republike Srpske na svojoj sednici održanoj 07.marta 1999. godine, donosi
R E Z O L U C I J U
O ODLUCI PREDSEDAVAJUĆEG ARBITRA ARBITRAŽNOG TRIBUNALA O SPORNOM DELU MEĐUENTITETSKE LINIJE RAZGRANIČENJA U OBLASTI BRČKOG
1. Narodna skupština smatra da je Odluka predsedavajućeg arbitra Arbitražnog tribunala za sporni dio međuentitetske linije razgraničenja u oblasti Brčko nepravična i da je u potpunoj suprotnosti sa članom V Sporazuma o graničnoj liniji između entiteta i odnosnim pitanjima ( Aneks 2. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, kao i članom I. 3., članom III. ( a) i 5. ( a ) i članom DŽ. 1. Ustava Bosne i Hercegovine ( Aneks 4 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini ) zbog čega je Narodna skupština ne prihvata.
2. Narodna skupština traži od Saveta za implementaciju mira i Kontak grupe da, u cilju zaštite očuvanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, koji je grubo narušen Odlukom predsedavajućeg arbitra Arbitražnog tribunala, održe vanredna zasedanja i da Odluku uskladi sa odredbama Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini iz prethodne tačke.
3. Narodna skupština nalaže Vladi Republike Srpske, pravnim zastupnicima Republike Srpske u arbitražnom postupku kao i posebnom političko-ekonomskom telu Narodne skupštine da u okviru svojih nadležnosti i mandata preduzmu sve mere za izvršavanje ove Rezolucije, što uključuje pokretanje postupka za pobijanje odluke predsedavajućeg arbitra pred nadležnim institucijama.
4. Narodna skupština povlači pet delegata Republike Srpske iz Doma Naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine i nalaže svim ostalim izabranim i imenovanim predstavnicima Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine da obustave svoj rad u njima do dovođenja odluke Arbitražnog tribunala u sklad sa odredbama Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini iz tačke 1. ove Rezolucije.
Narodna skupština neće priznati odluke koje zajedničke institucije Bosne i Hercegovine eventualno donesu bez učešća predstavnika Republike Srpske u njima.
5. Narodna skupština traži od građana Republike Srpske, a od građana Brčkog posebno , da sačuvaju svoje dostojanstvo, mir i Republiku Srpsku i da imaju poverenja u delovanje Narodne skupštine i drugih ustavnih organa Republike Srpske u zaštiti interesa, ravnopravnosti i teritorijalnog integriteta Republike i interesa njenih građana.
PREDSEDNIK NARODNE SKUPŠTINE:
Petar Đokić
Na istoj sjednici, nakon provedene rasprave i međustranačkog usaglašavanja,u vezi sa smjenom izabranog Predsjednika Republike Srpske, Gospodina Nikole Poplašena, Narodna skupština je usvojila deklaraciju sledećeg sadržaja:
REPUBLIKA SRPSKA
NARODNA SKUPŠTINA
Banja Luka, 07. mart 1999. godine
Na osnovu člana 118. Poslovnika Narodne skupštine, Narodna skupština Republike Srpske, na svojoj sednici održanoj o7. marta 1999. godine, donosi
D E K L A R A C I J U
O ODLUCI VISOKOG PREDSTAVNIKA ZA BOSNU I HERCEGOVINU O RAZREŠENJU DUŽNOSTI PREDSEDNIKA REPUBLIKE SRPSKE
Narodna skupština Republike Srpske smatra da je odluka Visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu o razrešenju predsednika Republike Srpske suprotna Ustavu Republike Srpske, izbornim pravilima i izbornom rezultatu koji je verifikovala međunarodna zajednica i zbog toga je ne prihvata.
PREDSEDNIK NARODNE SKUPŠTINE:
Petar Đokić
Nakon provedene rasprave na istom vanrednom zasjedanju, a povodom ostavke koju je podnio Predsjednik Vlade RS Milorad Dodik, Narodna skupština je usvojila zaključak sledećeg sadržaja:
NARODNA SKUPŠTINA
REPUBLIKE SRPSKE
Na osnovu člana 101 . Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske, Narodna skupština na vanrednoj sednici održanoj 07.03.1999. godine, donosi sledeći
Z A K LJ U Č A K
Potrebno je da parlamentarne stranke u najkraćem mogućem roku pristupe međustranačkom usaglašavanju oko izbora Vlade Republike Srpske.
PREDSEDNIK NARODNE SKUPŠTINE
Petar Đokić
EPILOG
Kada se sve prethodno analizira sa vremenske distance od gotovo 13 proteklih godina, potpuno je jasno da je sadašnja vlast obezbjedila kontinuitet nedoslednosti i neprincipijelnosti. Nažalost, oni računaju na zaborav i na kraćim vremenskim distancama, a kamoli na distanci većoj od jedne decenije. Ima nas koji pišemo, da bi se zapamtilo, ili barem podsjetilo, ako ništa drugo.
Uglavnom, od četvrtka, 01.decembra 2011. godine Republika Srpska je, odlukom svoje Vlade, a ne odlukom međunarodne zajednice, definitivno teritorijalno podjeljena. Brčko je definitivno među Srbima.
