piše:
Slobodan Vasković
“Gasprom”
neće kupiti rafinerije u Brodu i Modriči, kao ni “Nestro petrol”. Ova ruska
gigantska firma odustala je od pomenutog poslovnog projekta, jer im se on
uopšte ne isplati.
Stručnjaci
“Gasproma”, nakon analize poslovanja pomenutih privrednih subjekata, zaključili
su da bi kupovina nekadašnje Naftne industrije RS bila potpuno promašen
poslovni potez. Razloga je mnogo, a najvažniji je strašna dubioza u kojoj se
nalazi brodska Rafinerija.
Gubitak Rafinerije porastao je na
šokantnih 486 miliona KM. Rafinerija je prvih devet mjeseci ove poslovne godine
završila sa gubitkom od 30,8 miliona KM, čime se ukupni akumulirani gubitak
kompanije, koji je na kraju 2012. godine iznosio 455,1 milion KM, popeo na oko
486 miliona KM.
“Gaspromu”
Rafinerija i nije bila bitna i da je do kupovine došlo, ona bi bila zatvorena.
U toj kompaniji su razmatrali jedino mogućnost da preuzmu distributivnu mrežu “Nestro
petrola”, ali i ta mogućnost je odbačena, budući da je mreža pumpi, koje
posjeduje ovdašnja firma, veoma loše raspoređena.
“Čak
50% (pedeset posto) pumpi u okviru ‘Nestro petrola’ je neproduktivno i potpuno
neprofitabilno”, tvrde moji sagovornici, i ističu da je ta činjenica ovdašnju distributivnu
firmu učinila potpuno neinteresantnom “Gaspromu”.
„Gasprom“ je razmatrao kupovinu
rafinerija u Brodu i Modriči i „Nestro petrola“, nakon što su im ponuđeni na
prodaju.
Prema
riječima stručnjaka iz ove oblasti, rafinerije danas mogu opstati samo ako su u
posjedu kompanija koje raspolažu sopstvenom sirovinom za proizvodnju naftnih derivata.
“Samo
u situaciji u kojoj Rafinerija pripada kompaniji koja ima mogućnost da iz sopstvenih
resursa podmiri 30 posto njene ukupne proizvodnje, ona može opstati. U svim
drugim situacijama koje ne ispunjavaju navedeni uslov, Rafinerije su osuđene na
propast”, tvrde moji sagovornici.
Kao
primjer navode Rafineriju u Pančevu, koja opstaje i opstaće zato što njen
vlasnik - “Gasprom” - ima i sopstvene izvore sirove nafte.
“Rafinerija
u Brodu može opstati jedino ako u Republici Srpskoj bude pronađena nafta i ukoliko
bi ta količina zadovoljila onaj uslov od 30 posto učešća u ukupnoj preradi”,
kaže moj sagovornik.
On
ističe da je u ovom trenutku to potpuno neizvjesno, dodajući da Rafinerija u
Brodu, kako sada stvari stoje, nema budućnosti.
U septembru, oktobru i novembru za
tri četvrtine smanjen je obim proizvodnje derivata u Rafineriji u odnosu na
onaj iz avgusta ove godine, što ukazuje da je ova firma u izuzetno teškim
problemima.
“U prvih devet mjeseci ove godine
obim proizvodnje manji je za 35 posto u odnosu na isti period lani”, tvrde moji
izvori.
Osnovni razlog drastičnog smanjenja
proizvodnje leži u činjenici da su ruske banke prestale da daju kredite firmi “Optima”
za kupovinu sirove nafte.
I
Milorad Dodik je, tokom posjete Rusiji, potvrdio da se Rafinerija u Brodu
nalazi u izuzetno teškoj finansijskoj situaciji. On je, prilikom posjete
Vnješekonom banci (07.11.), izjavio da je upoznat sa namjerama ove banke da reprogramira obaveze i olakša
poziciju „Zarubežnjefta“ kako bi projekat ove kompanije ojačao, što je od
velikog značaja za Srpsku.
Zarubežnjeft
je ruska državna kompanija, koja u svom vlasništvu posjeduje 40 posto Naftne
industrije RS (Rafinerije u Brodu i Modriči, Petrol).
Iz
Dodikove izjave je jasno da “Zarubežnjeft” ne vraća kredite “Vnješekonom”
banci, čim se traži njihov reprogram.
„To
je veoma važno za nas (reprogram, op.aut.) imajući
u vidu probleme u vezi sa tržištem naftnih derivata u regionu i njegovu
značajnu nedostupnost za robe iz rafinerije u Brodu“, istakao je Dodik u
telefonskoj izjavi Srni iz Moskve, nakon sastanka sa generalnim direktorom “Vnješekonom”
banke Vladimirom Dmitrijevim.
I
u ovom dijelu izjave, Dodik potvrđuje da je Rafinerija u kolapsu i da joj nema
spasa. Dodik je, defakto, potvrdio da za derivate iz Rafinerije nema tržišta.
Da
su firme koje čine Naftnu industriju RS (rafinerije u Brodu i Modriči, “Nestro
petrol”, “Optima”) u veoma teškoj situaciji, ukazuju i podaci o prebacivanju
radnika iz jednog preduzeća u drugo.
Tako
je prethodnih dana tridesetak radnika “Nestro petrola” prebačeno u “Optimu”.
Upućeni smatraju da je to priprema za otpuštanje tih radnika.
“Držaće
ih u ‘Optimi’ još par mjeseci, a onda im dati otkaz. Lakše im je to učiniti iz ‘Optime’,
nego da ih otpuste iz ‘Nestro petrola’”, tvrde moji sagovornici. Isti scenario
priprema se za desetine radnika rafinerije ulja u Modriči.
Vlasnici
onoga što se nekada zvalo NI Republike Srpske su Rusi i jedino se zna da dio
akcija drži tamošnja državna kompanija “Zarubežnjeft”, dok je do današnjeg dana
ostalo nepoznato ko stoji iza firme “NjefteGazInkor”, koja je većinski vlasnik
pomenutih preduzeća.
Kupci
Naftne industrije RS nikada nisu izmirili 140 miliona maraka obaveza prema
budžetu RS, tako da njihov dug, sa kamatama, na današnji dan iznosi cca 250
miliona maraka. Te pare RS, po svemu sudeći, nikada neće ni vidjeti.